CBSE Class 12 – Telugu Question Paper 2023

(a) విగ్రహారాధన                        (b) దేవుడు

(c) మట్టికోటలు                          (d) స్థూపాలు

(a) గ్రంథాలు                               (b) చెరువులు

(c) విగ్రహాలు                                (d) ఇండ్లు

(a) మూడు మీటర్లు                         (b) ఆరు మీటర్లు

(c) ఎనిమిది మీటర్లు                (d) అయిడు మీటర్లు

(a) 50 ఎకరాలు                  (b) 40 ఎకరాలు
(c) 30 ఎకరాలు                  (d) 20 ఎకరాలు    

(a) ధూళికట్ట ప్రజలు                                         (b) జైశెట్టి రమణయ్య

(c) మెగస్తనీసు                                               (d) శాతవాహనులు

(a) శాతవాహనులు                                                                                      (b) రాష్ట్రకూటులు

(c) కళ్యాణి చాళుక్యులు                                                                (d) కాకతీయులు

(a) వేములవాడ                                                                                            (b) కరీంనగర్

(c) బోధన్                                                                                                     (d) ఓరుగల్లు

(a) సి. నారాయణ రెడ్డి (b) జైశెట్టి రమణయ్య
  (c) 300 సం. పైగా                   (d) చాళుక్యులు

(a) 100 సం. పైగా   (b) 200 సం. పైగా
(c) 300 సం. పైగా   (d) 500 సం. పైగా

(a) వైష్ణవ     (b) బౌద్ధ
(c) జైన       (d) సిక్కు

Answers:

(i) (a) శాతవాహనులు

(ii) (d) ఓరుగల్లు

(iii) (b) జైశెట్టి రమణయ్య

(iv) (b) 200 సం. పైగా

(v) (c) జైన

3.ఈ కింది వాటిలో ఏవైనా ఎనిమిదింటికి సరైన జవాబులు గుర్తించండి:

3. (i) ‘ఇందాక నీదు పలుకుల’- ఇది ఏ పద్యపాదం ?

                                 (a) తేటగీతి                                                                                                 (b) ద్విపద
   
                                 (c) కంద                                                                                                                (d) ఆటవెలది
   

    

   (ii) మత్తేభానికి యతి స్థానం ఎన్నవ అక్షరం ?

                                 (a) 11                                                                                                                    (b) 12
   
                                 (c) 13                                                                                                                    (d) 14
   

    

50 Page 5 of 15

(iii) కిందివాటిలో కందపద్య లక్షణం ఏది ?

                                 (a) ప్రాసనియమం ఉంది.                                                                          (b) ప్రాసనియమం లేదు

                                 (c) ఏ గణాలైనా ఉండవచ్చు                                                                    (d) యతినియమంలేదు

(iv) ప్రాసనియమంలేని పద్యం ?.

                                 (a) మత్తేభం                                                                                                 (b) ఆటవెలది.

                                 (c) కందం                                                                                                        (d) చంపకమాల

(v) ఆటవెలదిలో ఉండే గణాలు ?

                              (a) మసజసతతగ                                                                                   (b) సభరనమయవ

                              (c) సూర్య, ఇంద్ర గణాలు                                                        (d) భరనభభరన

(vi) నీవు సెప్పిన మాటలు నిర్మలములు’- ఇది ఏ పద్యపాదం ?

                              (a) తేటగీతి                                                                                   (b) కందం

                              (c) ఆటవెలది                                                                                   (d) ద్విపడ

(vii) మత్తేభం ఏ జాతికి చెందింది?

                              (a) జాతి                                                                                                     (b) ఉపజాతి

                              (c) వృత్తం                                                                                      (d) ముత్యాలసరం

(viii) శార్దూలంలో యతిమైత్రి.

                              (a) అన్నిపాదాలకు ఉంటుంది

                              (b)                  మొదటిపాదానికి మాత్రమే ఉంటుంది.

                              (c)                  రెండో పాదానికి మాత్రమే ఉంటుంది.

                              (d) మూడోపాదానికి మాత్రమే ఉంటుంది

(ix) తేటగీతికి లేని లక్షణం ?

                              (a) యతిమైత్రి                                                                             (b) ప్రాసనియమం

                              (c) నాలుగుపాడాలు                                                                   (d) గణనియమం

(x) ‘మసజసతతగ’ అనే గణాలుండే పద్యం ?

(a) శార్దూలం         (b) ఉత్పలమాల

(c) చంపకమాల    (d) మత్తేభం

Answers:

(i) ‘ఇందాక నీదు పలుకుల’ – ఇది ఏ పద్యపాదం?
Answer: (a) తేటగీతి

(ii) మత్తేభానికి యతి స్థానం ఎన్నవ అక్షరం?
Answer: (b) 12

(iii) కిందివాటిలో కందపద్య లక్షణం ఏది?
Answer: (b) ప్రాసనియమం లేదు

(iv) ప్రాసనియమంలేని పద్యం?
Answer: (c) కందం

(v) ఆటవెలదిలో ఉండే గణాలు?
Answer: (d) భరనభభరన

(vi) ‘నీవు సెప్పిన మాటలు నిర్మలములు’ – ఇది ఏ పద్యపాదం?
Answer: (b) కందం

(vii) మత్తేభం ఏ జాతికి చెందింది?
Answer: (c) వృత్తం

(viii) శార్దూలంలో యతిమైత్రి.
Answer: (b) మొదటిపాదానికి మాత్రమే ఉంటుంది.

(ix) తేటగీతికి లేని లక్షణం?
Answer: (c) నాలుగుపాడాలు

(x) ‘మసజసతతగ’

4. ఈ కిందివాటిలో ఎనిమిదింటికి అలంకారాలను గుర్తించండి:

(i) వర్ణించదలచుకొన్న వస్తువు ?

(a) ఉపమానం

(b) సమాన ధర్మం

(c) ఉపమేయం

(d) ఉపమేయోపమేయం

(ii) ‘తల్లి భూదేవిలా సహనశీలి’ ఇందులోని అలంకారం ఏది ?

(a) అర్థాంతరన్యాసం

(b) ఉపమాలంకారం

(c) అతిశయోక్తి

(d) శ్లేష

(iii) సామాన్యాన్ని విశేషంతోగానీ, విశేషాన్ని సామాన్యంతోగానీ సమర్థించడం

(a) రూపకాలంకారం

(b) ఉపమాలంకారం

(c) అర్థాంతరన్యాసం

(d) ఉత్ప్రేక్ష

(iv) హనుమంతుడు సముద్రమును దాటెను, మహాత్ములకు సాధ్యము కానిది లేదు-ఇందులోని అలంకారం ఏది ?

(a) అర్థాంతరన్యాసం

(b) అతిశయోక్తి

(c) ఉత్ప్రేక్ష

(d) స్వభావోక్తి

(v) ధరలు చుక్కలను తాకుచున్నవి- ఇది ఏ అలంకారం ?

(a) స్వభావోక్తి

(b) అతిశయోక్తి

(c) చేకాను ప్రాస

(d) లాటానుప్రాస

(vi) రాజు కువలయానందకరుడు- ఇందులోని అలంకారం ఏది ?

(a) ఉపమ

(b) ఉత్ప్రేక్ష

(c) యమకం

(d) యమకం

(vii) శ్లేషాలంకారం లక్షణం ఏమిటి ?

(a) పదాలకు అర్థంలేకపోవడం

(b) ఒక పడానికి ఒక అర్థం ఉండడం

(c) అన్వయం లేకపోవడం

(d) ఒక పదానికి రెండు అర్థాలుండడం

(viii) ఉన్నదానికంటే ఎక్కువచేసి చెప్పేది ఏ అలంకారం ?

(a) రూపకం (b) స్వభావోక్తి

(c) అతిశయోక్తి (d) ఛేకానుప్రాసం

(ix) ‘అతను తాటిచెట్టంత పొడవు ఉన్నాడు’- ఇందులోని అలంకారం ఏది ?

(a) అతిశయోక్తి (b) లాటానుప్రాసం

(c) ఉపమ (d) అర్థాంతరన్యాసం

Answers:

(i) (c) ఉపమేయం

(ii) (b) ఉపమాలంకారం

(iii) (b) ఉపమాలంకారం

(iv) (b) అతిశయోక్తి

(v) (b) అతిశయోక్తి

(vi) (c) యమకం

(vii) (d) ఒక పదానికి రెండు అర్థాలుండడం

(viii) (c) అతిశయోక్తి

(ix) (a) అతిశయోక్తి

5. ఈ కింది పద్యాలలో ఒకదానికి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి:

(A) ఎదిరికి హితమును, బ్రియమును,
నుది కింపును గాగ బలుకు మాటలు పెక్కై
యెడవినను లెస్స: యటు గా
కిది యది యన కూరకునికి యెంతయు నొప్పున్

ప్రశ్నలు:

6) ఈ పద్యం ఏ పాఠ్యభాగంలోనిది ?

(a) రవ్వలపతాక (b) బెజ్జమహాదేవి

(c) 5050                (d) విదురనీతి

Answers:

6. (b) బెజ్జమహాదేవి

(ii) ఈ పద్యాన్ని రాసిన కవి ఎవరు?

(a) తిక్కన (b) ఎర్రన (c) పెద్దన (d) సోమన

(iii) ఈ మాటలను అన్నదెవరు?

(a) ధృతరాష్ట్రుడు (b) విదురుడు (c) ధర్మరాజు (d) అర్జునుడు

(iv) ‘హితము’ అంటే ఏమిటి?

(a) దుర్మార్గము (b) విరోధి (c) మేలు (d) కీడు

(v) ‘ఇంపు’ అనే మాటకు అర్థం?

(a) కఠోరము (b) ఇష్టము (c) చెడు (d) కంపు

Answers:

(ii) (b) ఎర్రన

(iii) (b) విదురుడు

(iv) (c) మేలు

(v) (c) చెడు

లేదా

(B) భరతదేశవృక్షంలో ప్రతి కొమ్మా ఒక అందం భరత రాజ్యశాఖ లోని ప్రతి రెమ్మా ఒక అందం రెన్ము రెమ్మ చివరనున్న ప్రతిపువ్వున మకరందం భరతజాతిపుష్పంలో ప్రతి రేకు ఒక అందం

ప్రశ్నలు:

(i) ఈ పద్యాన్ని రాసిన కవి ఎవరు?

(a) సాల్కురికి సోమన

(b) తిరుమల శ్రీనివాసాచార్య

(c) ఇరివెంటి కృష్ణమూర్తి

(d) రావి భారతి

Answers:

(i) (b) తిరుమల శ్రీనివాసాచార్య

(ii) ‘మకరందం’ అంటే ఏమిటి ?

(a) తేనె (b) పువ్వు (c) రేకు (d) తుమ్మెద

(iii) ఈ పద్యం ఏ పాఠంలోనిది ?

(a) అన్నదాత (b) ఆరుద్రపురుగు (c) రవ్వల సతాక (d) బెజ్జమహాదేవి

(iv) ఈ కవి రాసిన మరో గ్రంథం పేరు ?

(a) పక్షుల కథనం (b) మనమాట తీపి (c) పిల్లల ఆకాశం (d) గంగాతరంగాలు

(v) ఈ పద్యంలో కవి దేన్ని గురించి రాశాడు ?

(a) భారతదేశం (b) కొమ్మలు (c) పువ్వులు (d) జాతులు

Answers:

(ii) (a) తేనె

(iii) (b) ఆరుద్రపురుగు

(iv) (d) గంగాతరంగాలు

(v) (a) భారతదేశం

6.ఈ కింది గద్యాన్ని చదివి కింద ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి:

సంస్కృతిలో ఒక అంగం భాష, తన మనస్సులో ఉబుకుతున్న భావాలకు ముందు రూపకల్పన చేసుకున్నాడు. తరువాత సైగలను సృష్టించుకున్నాడు. తరువాత తన అరుపులకు అర్థం సృష్టించుకున్నాడు. తనకు సహజంగా లభించిన జ్ఞాపకశక్తిని, అనుకరణ శక్తిని ఊతగా తీసుకున్నాడు. భాషను సృజించినాడు. భాష ద్వారా తన అనుభవాలను భద్రపరిచి ఇతరులకూ, తరతరాలకూ, అందించే సామర్థ్యం సంపాదించుకున్నాడు. భాష ద్వారా మానవుని ఉనికిని, అలవాట్లనూ, మనస్సునూ, అర్థం చేసుకోవచ్చు. భాష మానవ సంస్కృతికి వచోరూపం. భాష ద్వారానే మానవుడధిరోహించిన మహోన్నత నాగరికతా శిఖరాలను సందర్శించవచ్చు. భాష మనిషి చరిత్రను చెప్పుతుంది. భాష మనిషి వ్యక్తిత్వాన్ని వ్యంజిస్తుంది. భాష దేశానికి హృదయం. బహుభాషలున్న
దేశంలోని మనిషి హృదయం విశాలంగా ఉంటుంది. బహుభాషలున్న
దేశంలో – అంటే మన భారతదేశంలో ఆత్మ ఒకటే. ఒకే ఒక్క పద్యం,
రేకులెన్నో…….. ఒకే పూల దండకు ఎన్ని రకాల పూలో, లిపులే వేరు !
బహిరవేషమే వేరు. అంతర్యం అంతా ఒక్కటే. ఏ ప్రాంతీయ భాషాకవి
యావద్భారత కవి కాలేడు. వాల్మీకి, వ్యాసుడు, కాళిదాసు అంతటివాళ్ళు
సర్వభారతీయులకు కవులు. సంస్కృతం రాని వాళ్ళకు కూడా కవులే.
ఎందుకంటే రామాయణం అందరికీ ఆదికావ్యం. భారతం అందరికీ
పంచమవేదం. కాళిదాసు అందరి హృదయాల్లో ఉన్నాడు. ఆకాశంలో
మేఘంలా, భారతీయ భాషల శబ్దజాలం ఇంచుమించు అంతా సంస్కృతం
నుంచి పుట్టుకొచ్చిందే. భారతీయ భాషలకన్నింటికీ వస్తు సంపదను పంచి
యిచ్చింది సంస్కృతమే. భారతీయుల సంస్కృతి అంతా సంస్కృత భాషా
సాహిత్యాల్లో నిక్షిప్తమై ఉన్నది.

ప్రశ్నలు:

(i) భాష మానవ _________ వచోరూపం.

(a) నాగరికతకు (b) సాహిత్యానికి (c) సంపదకు (d) సంస్కృతికి

(ii) పంచమవేదం ఏది ?

(a) రామాయణం (b) భారతం (c) కాళిదాసు రచనలు (d) సంస్కృతం

(iii) ఆదికావ్యం ఏది ?

(a) రామాయణం (b) వ్యాసుడి రచనలు (c) సంస్కృత రచనలు (d) మనుచరిత్ర

(iv) అందరి హృదయాల్లో ఉన్న కవి ఎవరు?

(a) నన్నయ (b) వాల్మీకి (c) కాళిదాసు (d) వ్యాసుడు

(v) భాష దేశానికి _________

(a) ఉనికి (b) మనసు (c) సంపద (d) హృదయం

Answers:

(i) (d) సంస్కృతికి

(ii) (a) రామాయణం

(iii) (a) రామాయణం

(iv) (c) కాళిదాసు

(v) (d) హృదయం

7.కింది వాటిలో 4 ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి

(i) పెద్దన రచన ఏది?
(a) మనుచరిత్ర
(b) వసుచరిత్ర
(c) రాజశేఖర చరిత్ర
(d) పాండురంగ మాహాత్మ్యము

Answer: (a) మనుచరిత్ర

(ii) కాళహస్తీశ్వర మాహాత్మ్యము రాసినవారు ఎవరు?
(a) తెనాలి రామకృష్ణుడు
(b) తిమ్మన
(c) దాశరథి
(d) ధూర్జటి

Answer: (b) తిమ్మన

(iii) కిందివాటిలో శ్రీశ్రీ రాసింది ఏది?
(a) కాళహస్తీశ్వర శతకం
(b) తెలంగాణ
(c) మహాప్రస్థానం
(d) నగరంలో వాన

Answer: (c) మహాప్రస్థానం

(iv) తిమిరంతో సమరం రాసింది ఎవరు?
(a) శ్రీరంగం శ్రీనివాసరావు
(b) దాశరథి
(c) శ్రీరంగం నారాయణబాబు
(d) ఆరుద్ర

Answer: (d) ఆరుద్ర

(v) కిందివారిలో ప్రాచీన కవి ఎవరు?
(a) శ్రీశ్రీ
(b) డాశరథి
(c) పెద్దన
(d) సి. నారాయణరెడ్డి

Answer: (c) పెద్దన

(vi) ధూర్జటి ఎవరి ఆస్థాన కవి?
(a) శ్రీకృష్ణదేవరాయలు
(b) తిరుమలనాయకుడు
(c) రాజరాజనరేంద్రుడు
(d) పెడకోనుటి నేను రెడ్డి

Answer: (a) శ్రీకృష్ణదేవరాయలు

భాగం బి

8.కింది వాటిలో రెండింటికి 30 పదాలలో సమాధానాలు రాయండి

(i) పొసగని నూటలవల్ల కలిగే అనర్థాలేమి?
పొసగని నూటలు మనుషుల మధ్య వివాదాలు, వివక్ష, నిరసనలు, ఆగ్రహాలు కలిగిస్తాయి. ఎక్కడైనా పరస్పర అనర్థం, అశాంతి, విఘాతం జరిగే అవకాశం పెరుగుతుంది. ఇది సమాజంలో అన్యాయానికి, అల్లర్లకు దారి తీస్తుంది.

(ii) రావిభారతి గురించి రాయండి.
రావిభారతి, తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రాముఖ్యమైన కవయిత్రి. ఆమె పంతంగి రచనలు సమాజం, సంస్కృతి, స్త్రీ సాధికారతపై కేంద్రీకరించాయి. సామాజిక విలువలను ప్రతిబింబించే ఆమె రచనలు కవితా రంగంలో చిరస్థాయిగా నిలిచాయి.

(iii) మాతాజీ మహారాణి చేసిన సేవలేవి?
మాతాజీ మహారాణి అనేక సామాజిక సేవలు అందించారు. ఆమె ధార్మిక కార్యకలాపాలు, పేదలకు అంగీకారం, మరియు మహిళా అభ్యున్నతిని ప్రోత్సహించడం వంటి సేవలను చేపట్టారు. ఆమె జీవితానికి సేవ, త్యాగం, ప్రాముఖ్యత ఉన్నది.

9.కింది వాటిలో ఒక ప్రశ్నకు 100 పదాలలో సమాధానం రాయండి:

Answers:

(i) భాషవల్ల కలిగే ఉపయోగాలేమి?
భాష మనస్సుని, అభివృద్ధిని, సంకల్పాన్ని వ్యక్తం చేయడానికి కీలకమైన సాధనం. మన శైలీ, భావాలు, సంస్కృతి, సంభాషణలు భాష ద్వారా ప్రపంచానికి అర్థం కావడం వల్ల మన సంబంధాలు బలపడతాయి. భాష సమాజం లోని వ్యక్తుల మధ్య స్నేహం, సార్ధకత, ఒకే ఆలోచనలకు దారి తీస్తుంది. అది విద్య, సంస్కృతి, చరిత్ర మరియు జ్ఞానం పంచుకునేందుకు మాధ్యమంగా పనిచేస్తుంది. అలాగే, భాష ప్రకృతి, సృజనాత్మకత మరియు వ్యక్తిత్వం యొక్క ప్రతిబింబం. భాషే మన సంబంధాలను సమర్థవంతంగా సృష్టించడానికి, వృద్ధిపొందించడానికి, ఇతరుల మధ్య సాంకేతిక, ఆధ్యాత్మిక, సామాజిక అనుబంధాలను బలోపేతం చేస్తుంది.

(ii) సినారె కవిత్వం గురించి రాయండి?
సినారె (సంపూర్ణనంద), తన కవిత్వంలో సామాజిక చైతన్యాన్ని, జాతీయ ప్రేమను ప్రతిబింబించారు. ఆయన సృష్టించిన కవితలు ఆధ్యాత్మికత, సమాజ్‌వ్యవస్థ, జ్ఞానం, మానవత్వం పట్ల ప్రశ్నలు చేకూర్చేవి. ఆయన భాషా శైలి అందమైన, సున్నితమైనది. సినారె కవిత్వం సాధారణ ప్రజల భావాలు, సంక్షోభాలు, శోకాలను ఉద్వేగపూర్వకంగా వ్యక్తం చేస్తుంది. కవిత్వంలో రాయడం ద్వారా సామాజిక మార్పులపై, జాతి ఐక్యంపై దృష్టి పెట్టారు. ఆయన రచనలు కేవలం భావవ్యక్తీకరణం కాదు, మానవ హక్కులపైన ఒక గంభీరమైన చర్చ.

10. కింది వాటిలో ఒకదానికి అన్వయపూర్వకంగా ప్రతి పదార్థం రాయండి

(i) డక్కెను రాజ్యమంచు నకటా ! యిటు డమ్ముని భాగ మీక నీ వెక్కటి మ్రింగఁజూచె : డది యెట్లఱుగున్ ? విను, మీను లోలతన్ గ్రక్కున నామిషంబు చవి గాలము మ్రింగిన చాడ్పు సూవెయి; ట్లుక్కివుఁడైన నీ కొడుకు నుల్లము నున్నటు లాడఁగూడునే ?

Answers:

ఈ కవితను అన్వయించి భావాన్నిఅర్థం చేసుకుంటే:

1. “డక్కెను రాజ్యమంచు నకటా!” – “డక్కెను” అంటే కంకణాన్ని (బంధనాన్ని) సూచిస్తుంది, “రాజ్యమంచు” అంటే అధికారాన్ని, “నకటా” అంటే అవినీతిని సంకేతంగా చెప్పటం. అంటే, అధికారం చెడు మనోభావాలను ప్రేరేపిస్తుంది.
2. “యిటు డమ్ముని భాగ మీక నీ” – ఇది సామాన్య ప్రజలకు అవినీతిలో భాగస్వామ్యాన్ని సూచిస్తుంది. అవినీతితో వారు కూడా బాగం పడుతున్నారు.
3. “వెక్కటి మ్రింగఁజూచె : డది యెట్లఱుగున్?” – ఇది అంచనా వేసిన గందరగోళాన్ని, పెద్ద పరిణామాలను చిత్రణ చేస్తుంది. “వెక్కటి మ్రింగఁజూచె” అంటే ప్రకృతి లేదా పరిస్థితి వారి దిశలో ఆందోళనను సృష్టించడం.
4. “విను, మీను లోలతన్” – ఇది దయతో వినడం, అర్థం చేసుకోవడం అనే సూచన. “మీను లోలతన్” అంటే సానుకూల మార్గం కోసం శ్రద్ధగా ఉండటం.
5. “గ్రక్కున నామిషంబు చవి గాలము మ్రింగిన చాడ్పు సూవెయి;” – ఇది తరచూ తప్పుల్ని గుర్తించి, వాటిని పరిష్కరించే అవకాశం కలగడం. ఇక్కడ “గ్రక్కున నామిషంబు” అనగా వ్యక్తిత్వంలో మార్పు.
6. “ట్లుక్కివుఁడైన నీ కొడుకు నుల్లము నున్నటు లాడఁగూడునే?” – ఇది వర్తమాన పరిస్థితిలో, యువత ఒక నిరంతర పోరాటం నడుపుతున్నారు, అది ఎటు పోతుందనే ప్రశ్నను వేస్తుంది.

ఇంతలో, కవితా భావం ఒక ప్రభుత్వ పరిపాలనలో అవినీతి, సమాజాన్ని చుట్టూ వేసే అవగాహనను గురించి, ఆ అవినీతి పరిణామాలను నిరసించి సార్వజనిక చైతన్యాన్ని పెంచే అవసరాన్ని చూపిస్తుంది.

(ii) ముక్కొత్తుజెక్కొత్తుముక్కన్నుబులుము నక్కొత్తుగడుపొత్తునటవీపునివురు బెరుగంగవలె నని తరుణి వీడ్వడగ జరణము ల్కరములు జాగంగ దిగుచు నలుగులు నలుచు నర్మిలి గట్టిపెట్టి జలములు నీపున జఱచు నంతంత వెగచి బెగడకుండ వెన్నువ్రేయుచును

1. ముక్కొత్తుజెక్కొత్తుముక్కన్నుబులుము – ఇది స్వభావంలో, దృఢత్వంలో మరియు సామర్థ్యంలో మెలకువను మరియు పరస్పర సంబంధాన్ని సూచిస్తుంది.
2. నక్కొత్తుగడుపొత్తునటవీపునివురు – మనుషులు ఒకదాని వెనుక ఒకరు అనుసరిస్తారు, కానీ కొన్నిసార్లు అదే దారులు వారిని తప్పుగా దారి తప్పించే అవకాశం చూపిస్తాయి.
3. బెరుగంగవలె నని తరుణి వీడ్వడగ – అది యథావిధిగా క్షణికమైన సంశయాల నుండి విడిపోవడానికి, ప్రగతిని కోరుకుంటుంది.
4. జరణము ల్కరములు జాగంగ దిగుచు – ఆ గమనములోని మార్పులు, దశలు అభివృద్ధి చెందుతాయి.
5. నలుగులు నలుచు నర్మిలి గట్టిపెట్టి – ఇది గమనాన్ని బలంగా పట్టుకొని సక్రమంగా పయనించడం, ఆత్మ విశ్వాసాన్ని సూచిస్తుంది.
6. జలములు నీపున జఱచు నంతంత – ఇది ప్రతిస్పందనల పోటీతో సంబంధం కలిగించి సమాజంలో ఉన్న సమస్యలను పరిష్కరించేందుకు ప్రతి ఒక్కరూ తమ వంతు భాగాన్ని పూరించాల్సిన అవసరాన్ని తెలియజేస్తుంది.
7. వెగచి బెగడకుండ వెన్నువ్రేయుచును – ప్రతి చర్య మరియు అవగాహన సరైన దిశగా ప్రవహించడం, ప్రశాంతత కోసం వేచి ఉండడం.

11.ఈ పదాలు, శక్తిని, మార్పును, ఆత్మ విశ్వాసాన్ని, పరిణామాలను అవగాహన చేస్తాయి.

(i) పెద్దన కవితాశైలిని గురించి రాయండి?
పెద్దన తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రముఖ కవి. అతని కవితాశైలి సంప్రదాయాన్ని, శైలీనైపుణ్యాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. పెద్దన కవితలలో ప్రజా జీవితం, ధర్మం, అచ్ఛుతమైన సామాజిక విలువలు, సామాన్యుల పరిస్థితులు ముఖ్యాంశాలు. అతని కవితలు బాగా అన్వయించగలిగినవి మరియు మన్నించదగినవి. అతి స్వచ్ఛమైన భావంతో, ఆలోచనలతో, సజీవమైన భాషతో రచనలు చేశారు. పెద్దన తన కవితలలో ఉదాత్తమైన ఆధ్యాత్మికతను మరియు సామాజిక నిజాలను ఒకటిగా చూపించారు. ఆయన వచనాలు, పద్యాలు, స్త్రీ, దళితుల హక్కులను ఎత్తిపోతాయి. కవితాశైలి సామాన్య ప్రజల గాథలను, వారి కష్టాలను ప్రతిబింబిస్తుంది.

(ii) శ్రీశ్రీ అభ్యుదయ భావాలను తెలపండి?
శ్రీశ్రీ అభ్యుదయ భావాలు ప్రధానంగా సామాజిక మార్పు, ప్రజల హక్కులు, సమానత్వం మరియు జాతి మానవ హక్కుల సాధన పై కేంద్రీకరించాయి. అతని కవితలు సామాజిక న్యాయం, మానవత్వం, మరియు శక్తి సమానత్వం వంటి అంశాలను పిలిపించాయి. శ్రీశ్రీ సృజనాత్మకంగా పేదలు, క్షుద్రజీవితాలు, సమాజంలో సాధారణ ప్రజలకు మేలైన మార్గాలను సూచించారు. ఆయన కవితలలో సామాజిక సంఘటనలను, స్వతంత్రత భావనను, వ్యక్తి గౌరవం మరియు ప్రతిష్టను ముఖ్యంగా చర్చించారు. ఆయన భాష, శైలీ, మరియు రచనల ద్వారా ప్రజల మేలుకై కృషి చేశాడు.

భాగం C

12. కింది వాటిలో ఒక ప్రశ్నకు 120 పదాలలో వ్యాసరూప సమాధానం రాయండి

(i) తొలకరి నాటకంలోని చంద్రం పాత్రను గురించి రాయండి?
తొలకరి నాటకంలోని చంద్రం పాత్ర చాలా ముఖ్యమైనది. చంద్రం ఒక యువ, ధైర్యవంతుడైన వ్యక్తి, దేశభక్తి మరియు స్వతంత్ర భావనతో జీవించే వ్యక్తిగా చిత్రించబడినాడు. అతనికి తన దేశం కోసం యుద్ధం చేయడం మరియు సజీవంగా సమాజాన్ని సుదృడంగా కట్టడం ద్వారా భారతదేశంలో స్వతంత్రత సాధించాలనే ఉద్ధేశ్యం ఉంది. చంద్రం పాత్రలో, అతను వ్యక్తిగత సమస్యల్ని సమర్థంగా పరిష్కరించుకుంటూ, జాతీయ బాధ్యతను అంగీకరించడాన్ని చూపించాడు. అతని పాత్ర అనేక సంఘర్షణల్ని ఎదుర్కొంటూ, విభిన్న సమాజాల మధ్య ఉన్న విరుద్ధతలను సర్దుకునే శక్తిని కలిగిన వ్యక్తిగా పటించబడింది.

(ii) స్వాతంత్ర్యవాహిని నాటిక సారాన్ని రాయండి?
“స్వాతంత్ర్యవాహిని” నాటిక భారతదేశం యొక్క స్వాతంత్ర్య ఉద్యమాన్ని ఆధారంగా తీసుకుని రచించబడింది. ఈ నాటికలో, ప్రధాన పాత్రలు దేశభక్తి, సమాజ సర్వస్వం, అర్ధనైజిన విధానాలను వ్యక్తం చేస్తాయి. పాత్రలు స్వాతంత్ర్య మార్గంలో పోరాడుతూ, తమ ప్రస్తుతమైన జీవితాలను స్వతంత్రత కోసం అంకితముచేస్తాయి. ఈ నాటిక ద్వారా, దేశం యొక్క స్వాతంత్ర్యం కోసం భారతీయ ప్రజల దృఢ సంకల్పం, పోరాటాలు, త్యాగాలు చూపబడతాయి. నాటికలో మహిళల పాత్ర కూడా కీలకంగా ఉంది. “స్వాతంత్ర్యవాహిని” ద్వారా భారతదేశం స్వాతంత్ర్య సాధనానికి వ్యతిరేకమైన అన్ని అడ్డంకులను అధిగమించి, జాతీయ గౌరవాన్ని, స్వతంత్రతను సాధించేందుకు పోరాడుతున్న వ్యక్తులను చూపిస్తారు.

భాగం D

13. కింది వాటిలో ఒక ప్రశ్నకు 150 పదాలలో వ్యాసరూప సమాధానం రాయండి

(i) మాతృభాషా పరిరక్షణకు తీసుకోవలసిన చర్యలు
మాతృభాషా పరిరక్షణ కోసం పలు చర్యలు తీసుకోవచ్చు. మొదటిగా, విద్యాసంస్థల్లో మాతృభాషలో పాఠ్యాంశాలు అందించటం ముఖ్యం. తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు అనుసరించే భాషా సంప్రదాయాలను బలపరచాలి. స్థానిక ప్రభుత్వాలు మాతృభాషలను ప్రోత్సహించి, వాటి ప్రాముఖ్యతను పాఠశాలల్లో, విశ్వవిద్యాలయాల్లో తెలపాలి. అలాగే, మీడియాలో, సినిమాల్లో, సాహిత్యంలో మాతృభాషా వినియోగాన్ని పెంచాలి. ఆన్‌లైన్, సోషల్ మీడియా వేదికలపై కూడా భాషా పరిరక్షణ పై అవగాహన కల్పించాలి. భాషా దినోత్సవాలు, కార్యక్రమాలు నిర్వహించడం, మాతృభాషల రక్షణ కోసం చట్టాలు ప్రవేశపెట్టడం కూడా అవసరం.

(ii) ఆరోగ్యమే మహాభాగ్యము
ఆరోగ్యం అత్యంత విలువైన వనరుగా పేర్కొనబడింది. “ఆరోగ్యమే మహాభాగ్యము” అన్నది ఆరోగ్యానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం, దానిని రక్షించడం మరియు సమాజంలో ఆరోగ్యపూర్వకమైన జీవనశైలిని ప్రోత్సహించడం మీద దృష్టి పెట్టాల్సిన సూత్రం. ఆరోగ్యం బాగుంటేనే మానసిక, శారీరక శక్తి పెరిగి వ్యక్తి పటిష్టంగా ఉన్నాడు. పోషకాహారంతో, వ్యాయామం, నిద్ర మరియు శుభ్రత నిర్వహణ ద్వారా ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవాలి. ఒకరు ఆరోగ్యంగా ఉంటే, ఆ వ్యక్తి వ్యక్తిగతంగా మరియు సామాజికంగా ప్రగతి సాధించగలడు. ప్రతి ఒక్కరికీ ఆరోగ్యదాయకమైన జీవితం ఇవ్వాలన్నదే ఈ మాట యొక్క అర్ధం.

(iii) పర్యావరణ పరిశుభ్రత
పర్యావరణ పరిశుభ్రత మన ఆరోగ్యానికి, భవిష్యత్తు पीతులకు అవసరమైంది. పర్యావరణం పరిశుభ్రంగా ఉండటం ద్వారా మనం ఆరోగ్యకరమైన, సురక్షితమైన జీవితం గడపగలుగుతాం. పర్యావరణ పరిశుభ్రత అనేది కఠినమైన చర్యలు తీసుకోవడం, ప్రకృతిని పరిరక్షించడం, ప్లాస్టిక్ వాడకం తగ్గించడం, చెత్తను సరైన స్థలాల్లో వేసి, వ్యవసాయ రంగంలో సేంద్రియ రీతులు పాటించడం. నీటి నిల్వలను శుభ్రంగా ఉంచడం, గాలి కాలుష్యాన్ని నివారించడం, చెట్లను నాటడం కూడా ఇందులో భాగం. మన సమాజం మరియు భవిష్యత్ తరాల కోసం పర్యావరణ పరిశుభ్రతను పాటించడం అత్యంత కీలకం.